|
Ik ben geen arts en ik ben geen neuroloog. De informatie over de ziekte van Parkinson op deze website is gebaseerd op mijn eigen ervaringen. Bespreek de informatie, tips en adviezen met je behandelend therapeut of arts. Je bent zelf verantwoordelijk voor wat je met de informatie doet. |
Mineralen, metalen en elementen en de ziekte van Parkinson
- Calcium
- Chroom
- Germanium
- IJzer
- Jodium
- Lithium
- Magnesium
- Mangaan
- Mineraalwater
- Molybdeen = Molybdenum
- Multi mineraal supplement
- Multi mineralen vergelijkingstabel
- Rhodium
- Selenium = Seleen
- Silicium
- Zink
- Zinkgluconaat
- Zinkmethionine
Mineralen, metalen en elementen en de ziekte van Parkinson
Orthomoleculair, natuurgeneeskundig arts of therapeut, mesoloog of bioresonantie therapeut
Ik raad mensen met de ziekte van Parkinson aan contact op te nemen met een orthomoleculair, natuurgeneeskundig arts of therapeut, mesoloog of bioresonantie therapeut om eventuele mineraaltekorten aan te pakken. Bespreek ook zeker in geval van een operatie vooraf met de behandelend arts of je supplementen vlak voor of na een operatie kunt gebruiken. Wanneer je medicatie gebruikt, dan is het mogelijk dat bepaalde voedingssupplementen interactie daarmee hebben, waardoor de medicatie minder kan werken. Bepaalde supplementen kunnen bij een te hoge dosering schadelijk voor je zijn. Gebruik niet meer dan de aanbevolen dosering, tenzij door een arts anders voorgeschreven.ADH = Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. Wanneer je supplementen gebruikt, zorg er dan voor dat je genoeg drinkt. Begin altijd met een lage dosering en bouw het langzaam op.
Mineraaltekorten kunnen ontstaan door achloorhydrie. Dit is een aandoening waarbij de maag minder maagzuur aanmaakt dan gewenst, waardoor er ook moeite is met het verteren van vlees en andere eiwitten. Je kunt daarvoor betaïne & pepsine gebruiken, maar dit is ongeschikt voor veganisten. Een alternatief is om bij het eten pickles te gebruiken of citroen of azijn.
CalciumHet gevolg van een tekort aan calcium kan leiden tot het ontstaan van osteoporose (botontkalking) Andere gevolgen van een tekort aan calcium kan zijn: vertraagde bloedstolling en bij een ernstig tekort: spierkrampen. Voor een goede opname van calcium is vitamine D heel belangrijk. Een teveel aan calcium kan ook gevolgen hebben. Het verstoort namelijk de opname van andere belangrijke mineralen zoals ijzer, zink, magnesium en fosfor. Verder kunnen nierstenen ontstaan en de botten kunnen zwakker worden i.p.v. sterker. Een tekort is niet goed en een te veel ook niet. Laat je voordat je een calciumsupplement gaat gebruiken daarom altijd adviseren door een therapeut op arts. Wees voorzichtig met het zo maar gaan gebruiken van calciumsupplementen. Edgar Cayce adviseerde aan patiënten met de ziekte van Parkinson aan om veel voedingsmiddelen met calcium te gebruiken.Calcium zit met name veel in: amandelen, ao nori, arame, boekweit, boerenkool, broccoli, dulse, hazelnoten, hiziki, kelp, kikkererwten, koolraap, molsla, nori, paranoten, postelein, rammenas, sesamzaad, sojabonen, tuinkers, wakame, en zonnebloempitten [8]. |
Klik op de afbeelding om hem te vergroten |
ChroomChroom is een sporenelement en is in het lichaam nodig voor een goede werking van insuline en voor het handhaven van het bloedsuikergehalte. Daarnaast speelt het ook een rol bij de vetstofwisseling. Chroom zorgt voor de aanmaak van een goede cholesterolsoort in je lever en daardoor helpt het onder andere hart- en vaatziekten te voorkomen. Chroom geeft energie door koolhydraten te verbranden en het onderdrukt een hongergevoel. Dit spoorelement reguleert de opname van insuline door onze lichaamscellen en dit maakt dit mineraal voornamelijk gunstig voor mensen met een lage bloedsuikerspiegel. Daarnaast verhoogt het de weerstand tegen ziekten en infecties [11].Ik gebruik chroom picolinaat van NOW Foods. Chroom zit veel in aardappelen, abrikozen, ananas, bruine bonen, cacaopoeder, dadels, Edammer kaas, eigeel, Goudse kaas, paranoten, sesamzaad, witte bonen en zwarte thee [4] blz. 287-299.
|
GermaniumGermanium stimuleert het afweersysteem, verwijdert zware metalen uit het lichaam, verbetert de zuurstofvoorziening van de cellen. Dit mineraal kan een antivirale, antibacteriële en een anti-tumor werking hebben en wordt daarom ook gebruikt als onderdeel van de behandeling van kanker [9].Ik gebruik germanium van Ecological Formulas. Dit is wel erg duur: 60 Euro. Je kunt ook druppeltjes nr 25 kopen bij Life Matters. Dit kost slechts 11,90 Euro + verzendkosten. Germanium zit met name in: aardappelen, chlorella, ginseng, groene erwten, knoflook, rogge, schorseneren, zwarte bessen, zwarte olijven. Paardekastanje-extract bevat erg veel germanium [4] pag. 434-448. |
GermaniumWitte paardenkastanje |
IJzerADH = 10-18 mg. IJzer vergroot de weerstand tegen ziekten en voorkomt vermoeidheid. Wanneer je regelmatig ijzertekorten (ook wel ferriprieve anemie genoemd) hebt, dan kan dit veroorzaakt worden door de heliobacter pylori bacterie. Patiënten met onverklaarde ijzertekorten (ferriprieve anemie) reageren nauwelijks op ijzerbevattende voedingssupplementen. Zij zijn vaak besmet met deze bacterie. Wanneer de Heliobacter pylori bacterie wordt uitgeroeid, dan normaliseren de ijzerwaarden uiteindelijk vanzelf [1]. Gebruik geen ijzersupplement in een hoge dosering of gedurende lange tijd, tenzij voorgeschreven door een arts, want te veel ijzer is schadelijk voor de gezondheid. Neem een ijzersupplement niet samen in met een vitamine E-supplement, maar zorg dat daar minstens 8 uur tussen zit. Wanneer je Madopar, Levodopa, Carbidopa of Sinemet gebruikt, is het beter deze niet samen te slikken met een ijzersupplement, omdat daardoor de opname van Madopar, Levodopa, Carbidopa of Sinemet tot wel 75% kan verminderen [2]. Wanneer je ijzer en co-enzym Q10 als voedingssupplement gebruikt, gebruik die dan niet samen. IJzer gaat de opname van het co-enzym Q10 tegen.IJzersupplementen kunnen antibiotica en andere medicijnen tegenwerken. Met name kan het de absorptie van levodopa bevattende medicijnen verstoren, zoals Madopar, Carbidopa of Sinemet [2]. Aanbevolen wordt om er voor te zorgen, dat er tenminste 2 uur zit tussen de inname van levodopa bevattende medicijnen en een ijzer-supplement. Wanneer een arts nieuwe medicijnen voorschrijft, meld dan altijd wanneer je dit gebruikt. IJzer zit met name veel in gedroogde abrikozen, groene bladgroenten, cacao, hiziki, kombu, nori, pompoenpitten, sesamzaad, sojabonen en wakame [3] pag. 98-99, [4] pag. 38 en [5] pag. 67 en 92-93. |
|
LithiumLithium is een sporenelement dat door het hele lichaam heen wordt gevonden in verschillende organen en weefsels. Het speelt een belangrijke rol bij het genezen van klinische depressie. Men denkt dat lithium de serotonine transmissie in het zenuwstelsel stabiliseert. Lithium versterkt het immuunsysteem. Er wordt gespeculeerd, dat lithium op enigerlei wijze betrokken is bij het ontstaan en voorkomen van kanker. Lithium is nodig voor het vervoer van vitamine B11 en vitamine B12 naar de hersenen. Een lithiumtekort kan leiden tot een tekort aan vitamine B12.Lithium zit met name veel in Aardappelen, asperges, bosbessen, doperwten, eidooier, haver, kamut, kikkererwten, kokos, linzen, mandarijn, rietsuiker, selderijknol, sesamzaad, tomaten, uien, wortelen, zeewier (arame, dulse, hiziki, kombu, wakame). |
|
Magnesium
Voor informatie over magnesium, magnesiumolie, magnesiumbadzout en soorten magnesiumzouten en hun toepassing.
MineraalwaterMineralen die opgelost zijn in water worden door het lichaam beter opgenomen, omdat dit de natuurlijke situatie het meest benadert. Wanneer je één of meerdere mineraalsupplementen gebruikt of een multi-mineraalsupplement en je wilt de opname van de mineralen vergroten, dan kun je ze oplossen in water. De meeste mineraal supplementen zijn oplosbaar in water en dan kun je ze in 1 liter water oplossen en goed roeren. Je kunt ook het volgende doen:
Wanneer je het nog gezonder wilt maken, gebruik dan ingestraald water. Drink gedurende de dag regelmatig een glas. Bewaar het water niet langer dan één dag, omdat sommige mineralen in voedingssupplemmenten gebonden zijn aan stoffen, die opgelost in water kunnen bederven. |
MolybdeenMolybdeen is een essentieel mineraal spoorelement, dat in zeer kleine hoeveelheden betrokken is bij de vorming van verschillende enzymen, die nodig zijn voor de stofwisseling van koolhydraten en vetten. Ook is molybdeen een onmisbaar onderdeel bij de normale groei en ontwikkeling, en kan het bloedarmoede, tandbederf en impotentie voorkomen. Molybdeen werkt samen met vitamine B2 om ijzer op te nemen in hemoglobine en het ondersteunt de productie van rode bloedcellen. Ook helpt dit spoorelement bij de opname van zuurstof in de rode bloedcellen [10].Een tekort aan molybdeen kan diverse klachten veroorzaken, zoals:
Ik gebruik molybdeen van Bonusan. Molybdeen zit met name veel in cacao, doperwten, groene erwten, rogge, en vijgen [8] pag. 339-348.
|
Multi-mineraal supplementen
In multi-mineraal supplementen kan een grote hoeveelheid ijzer zitten en dit kan antibiotica en andere medicijnen tegenwerken. Met name kan het de absorptie van levodopa bevattende medicijnen verstoren, zoals Madopar, Carbidopa of Sinemet [2]. Aanbevolen wordt om er dan voor te zorgen, dat er tenminste 2 uur zit tussen de inname van levodopa bevattende medicijnen en een ijzer-supplement. Wanneer een arts nieuwe medicijnen voorschrijft, meld dan altijd wanneer je dit gebruikt.Multi-mineraal supplementen vergelijkingstabel op 27 maart 2017
Mineraal | Bio Mineralen ComplexVitakruidPer 1 vegicap | Chelated SolaminsSolgarPer 3 tabletten | Mineral EssentialsCell CarePer 1 vegicap | Mineral MaxOrthicaPer 1 tablet | Multi-Mineral ComplexKlaire LabsPer 2 vegicaps | Multi Mineral Forte BonusanPer 3 tabletten | Multi mineralenBest ChoicePer 2 tabletten | Multi mineralen complexVital Cell LifePer 1 vegicap | Multi-MinsBioticsPer 4 tabletten | MultiMin Bone (module 2)Per 3 vegicaps |
Borium in mg | ||||||||||
Boorzuur Natriumboraat Natriumtetraboraat | 00,5 mg0 | 000 | 0,3 mg00 | 000 | 000 | 02 mg0 | 000 | 1 mg 1 | 01 mg0 | 003 mg |
Calcium in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Calciumbisglycinaat Calciumcarbonaat Calciumcitraat | 000 | 63% 263% 20 | 13% 3 | 063% 463% 4 | 015%0 | 63% 3 | 126% 5 | 006% | 0025% | 0100%0 |
Chroom in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Chroompicolinaat Chroomsulfaat | 62%0 | 50%0 | 83%0 | 125%0 | 300%0 | 188%0 | 0500% 6 | 188%0 | 125% 7 | 00 |
IJzer in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Ijzerbisglycinaat Ijzerfumaraat Ijzergluconaat Ijzerlactaat | 0000 | 71%000 | 0000 | 071%00 | 0129%00 | 43%000 | 000214% 8 | 043%00 | 00129% 80 | 0000 |
Jodium in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Kaliumjodide | 50% | 100% | 22% | 33% 9 | 0 | 50% | 100% | 50% | 100% | 0 |
Kalium in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Kaliumchloride Kaliumcitraat Kaliumgluconaat | 1%00 | 5%00 | 01%0 | 3%00 | 1,5%00 | 5%00 | 4%00 | 1%00 | 5% 1005% 10 | 000 |
Koper in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Koperbisglycinaat Kopergluconaat | 2,5%0 | 25%0 | 067% | 050% | 0200% | 100%0 | 300%0 | 0110% | 0200% | 075% |
Magnesium in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Magnesiumaspartaat Magnesiumbisglycinaat Magnesiumcitraat Magnesiumgluconaat | 014% 1114% 110 | 0067% 120 | 0000 | 00000 | 16% 13000 | 047%00 | 0000 | 0013%0 | 0027% 1427% 14 | 0055% 120 |
Magnesiumglycinaat Magnesiummalaat Magnesiumoxide | 000 | 0067% 12 | 015%0 | 0067% 15 | 000 | 000 | 00134% 15 | 000 | 27% 1400 | 0055%12 |
Mangaan in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Mangaanbisglycinaat Mangaancitraat Mangaangluconaat Mangaanglycinaat Mangaansulfaat | 0126%000 | 200%0000 | 0200%000 | 00250%00 | 0000250% | 250%0000 | 0500% 16000 | 000150% 0 |
00100%00 | 00100%00 |
Molybdeen in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Ammoniummolybdaat Natriummolybdaat Sodium molybdaat dihydraat | 0060% | 000 | 066%0 | 000 | 0150%0 | 120%00 | 000 | 0100%0 | 20% 7 | 000 |
Selenium in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Natriumseleniet Seleniummethionine | 046% | 091% | 0121% | 045% | 0182% | 091% | 18%0 | 091% | 91% 7 | 00 |
Silicium in mg | ||||||||||
Silicium | 10 mg | 0 | 5 mg | 0 | 0 | 0 | 0 | 0,05 mg | 0 | 15 mg |
Zink in % ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) | ||||||||||
Zinkbisglycinaat Zinkcitraat Zinkgluconaat Zinkmethionine | 00050% | 100%000 | 050%00 | 0100%00 | 0150%00 | 150%000 | 0230%00 | 080%00 | 0150% 17150% 170 | 00100%0 |
Overige werkzame stoffen: 0= niet aanwezig, X = aanwezig, in mg of in % ADH | ||||||||||
Aquamin® TG zeewiermineralen 18 Bamboe extract 19 Betaïne HCL 20 Blaaswier extract 21 | 0025 mg0 | 0000 | XX00 | 000X | 0000 | 080 mg00 | 00100 mg0 | 0000 | 0030 mg0 | 0015 mg0 |
Chloride (kalium) Erwten mengsel (Pisum sativum Fosfor 22 Heermoes 23 | 0000 | 0000 | 0000 | 0000 | 004%0 | 0000 | 90 mg000 | 0003,4 mg | 0120 mg00 | 0000 |
Kelppoeder 24 L-glutaminezuur L-leucine Linzen (Lens esculenta) | 0000 | 0000 | 0000 | 050 mg00 | 00X0 | 050 mg00 | 10 mg000 | 00X0 | 000520 mg | 0000 |
Methyl Sulfonyl Methaan (MSM) 25 Vitamine D3 Vitamine K2 | 000 | 000 | 33 mg00 | 0200%0 | 000 | 100 mg00 | 0100%0 | 000 | 000 | 0300% 26100% |
Anti-klontermiddel, coating, desintegratiemiddelen, emulgatoren, glansmiddelen en vulstoffen: 0= niet aanwezig, X = aanwezig | ||||||||||
Aardappelzetmeel 27 Bijenwas 28 Croscarmellose natrium 29 Dicalcium fosfaat 30 Gemodificeerd cellulosegom 31 | 0 0 0 0 0 |
0 0 0 X0 |
0 0 0 00 |
0 0 X 00 |
0 0 000 |
0 X 000 |
0 0 000 |
0 0 000 |
0 0 00X |
X 0 000 |
Glycerol 32 Hydroxypropylmethylcellulose 33 Magnesiumstearaat 34 Maltodextrine 35 | 0 X00 |
0 X0X |
0 X00 |
X XXX |
0X00 | 0XX0 | X0X0 | 0X00 | 0X00 | 0XX0 |
MCT-olie 36 Microkristallijne cellulose 37 Plantaardige glycerine 38 Schellak 39 | 0 0 X0 |
X0 XX |
00 X0 |
X0 X0 |
00 X0 |
00 X0 |
00 X0 |
00 X0 |
00 00 |
00 00 |
Siliciumdioxide 40 Stearinezuur 41 Titaandioxide 42 Zonnebloemolie 43 | 0X00 | 0000 | 0X00 | 0XXX | 0000 | 0000 | 0000 | 0000 | X0X0 | 00XX |
RhodiumRhodium is een zilver wit metaal en sporenelement in het lichaam. Het helpt bij een te veel aan palladium.Het effect van te weinig rhodium | |
Psychische karakteristieken
Gedrevenheid, rusteloosheid, perfectionisme, eerzucht, verharding, verhoogde afweer,
bang zichzelf te geven in contact, hooghartig.
Lichamelijke symptomen
Zweverig gevoel in het hoofd, duizeligheid door te veel zuurstof in het bloed, hoog Hb, hoofdpijn, heesheid, versnelde schildklierfunctie, astma,
prostaatverharding, uitgesteld orgasme, stijfheid spieren met name in nek, schouders en armen,
verharding en verhoorning van de huid, eeltvorming, schilferige huid, roos, eczeem-achtige klachten, schraalheid
en kloven van de huid, darmgassen, versnelde vetafbraak, gestoorde eiwitvertering met verzuring van het lichaam, jicht, artritis,
hoge bloedsuikers, diabetes, trombose, versnelde oxidatie van lichaamscellen, vitamine B12 tekort gepaard gaande met moeheid,
verminderde vruchtbaarheid, snel vermoeide ogen met onscherp beeld, verlaagde vitaliteit van de lichaamscellen door gebrek aan Q10,
neiging tot allergieën, verhoogde kans op artrose [4] pag. 224-235.
Je kunt
rhodium druppels kopen bij www.life-matters.eu. Rhodium zit met name veel in ananas, avocado, bananen, granaatappels, paksoi, peren, pompoen, pruimen en vijgen.
|
Selenium = seleenADH = 15-60 microgram per dag [6]. Seleen stimuleert de aanmaak van dopamine in de epifyse. Seleen heeft eenzelfde werking als een antioxidant en gaat de vorming van schadelijke stoffen in het lichaam tegen. Er zijn aanwijzingen dat het zware metalen die het lichaam via verontreinigingen binnenkomen minder giftig maakt. Seleen is noodzakelijk voor een gezond immuunstelsel. Seleen gaat de opname van het co-enzym Q10 tegen. Wanneer je seleen en Q10 als voedingssupplement gebruikt, gebruik die dan niet samen. Wanneer je seleen en vitamine E als supplement gebruikt, neem deze dan wel samen in, dat versterkt de werking van beiden. Het is onderdeel van het enzym glutathioperidoxase, dat de cellen beschermt tegen gifstoffen in het milieu of in voedsel. In Europa is het seleengehalte in de bodem laag. Wanneer je uitsluitend produkten van Nederlandse bodem eet, kun je een te laag seleengehalte hebben.Ik gebruik selenium methionine van Springfield. Seleen zit met name in bruine rijst, haver, paranoten, vis, vlees en zeebanket. [3] pag. 146-147, [4] pag. 129-135, [5] pag. 101-102, [6] en [7]. |
Selenium zit met name veel in paranoten |
ZinkZink is een van de belangrijkste sporenelementen. Het steunt het immuunsysteem en de spijsvertering bij de opname van eiwitten. Een zinktekort kan ontstaan door roken, overmatige alcohol- en frisdrankconsumptie en junkfood. Zink zorgt voor gezond haar, gezonde ogen en een gezonde huid als transporteur van vitamine A. Het zorgt voor gezonde botten en een goed geheugen. Het speelt bovendien een rol bij de opbouw en afbraak van koolhydraten.Het effect van te weinig zinkPsychische karakteristieken Gespannenheid in het denken, gefixeerd op idealen, te veel willen bereiken, te gericht zijn op individualiteit, zich te veel laten gelden, weinig invoelend vermogen, niet flexibel, te kritische opstelling, rusteloosheid, nervositeit. Lichamelijke symptomen Hoofdpijn, slapeloosheid, verhoogde oogdruk, verhoogde bloedsuikerspiegel, diabetes, oprispingen, dorstgevoelens, gevoelige nierstreek, prostaatontsteking en verharding, ontstoken testes en eierstokken, verstoorde immuniteit, Multiple Sclerose, eczeem, gestoorde spierbewegingen, Parkinsonisme, doofheid, duizeligheid, ziekte van Menière, oorsuizen, gespannen blaas met aandrang tot frequent urineren. Let op: Van zinktabletjes kun je misselijk worden. De meeste mensen hebben minder last van misselijkheid bij zinkmethionine en zinkgluconaat. Zinksulfaat leidt vaker tot misselijkheid. Wanneer je snel misselijk bent, gebruik dan een lage dosering verspreid over de dag of maak mineraalwater. Van zinkoxide kun je niet alleen misselijk worden; het wordt ook slecht opgenomen.Neem een zinksupplement niet samen in met een calciumsupplement, want dan wordt het zink niet opgenomen. Om de diverse metabolische functies te kunnen vervullen, heeft zink een aantal hulpstoffen nodig. Vitamine A en C zijn essentieel voor het effect op het immuunsysteem en de B-vitaminen, chroom en vanadium voor de glucosehuishouding. Een zinktekort komt als tekort zelden alleen voor. Zink in voeding Zink zit met name in hele granen, peulvruchten, noten (m.n. pecannoten) en zaden (m.n. pompoenpitten). Bij raffinage van granen gaat tot 80% van het zink verloren, omdat zink vooral aanwezig is in de schilletjes en vliesjes. Groenten en fruit bevatten relatief weinig zink. Zink zit met name veel in asperges, aubergine, avocado, boekweit, haver, kokos, schorseneren en uien.
|
|
ZinkgluconaatDit is een zout van zink en gluconzuur (E574). Gluconzuur is een synthetische zuurteregelaar, die gemaakt is van glucose. Het komt in de natuur voor in onder meer honing en wijn en het is een oxidatieproduct van druivensuiker. Het gluconaation in zinkgluconaat wordt goed door het lichaam opgenomen en neemt het corresponderende metaalion met zich mee. Zinkgluconaat wordt daarom goed opgenomen. | |
ZinkmethionineMethionine is een aminozuur. Zinkmethionine wordt meteen via specifieke receptoren aan het begin van de dunne darm opgenomen. Daardoor is het snel beschikbaar in de bloedcirculatie om een eventueel zinktekort aan te vullen en wordt bij het gebruik van zinkmethionine een grotere hoeveelheid zink uit de darm opgenomen en verblijft het langer in het lichaam dan bij andere zinkvormen het geval is. |
Bronnen
[1] "Voedingsadviezen bij Helicobacter pylori", www.natuurdietisten.nl:
[2] "Iron supplements: a common cause of drug interactions.", https://www.ncbi.nlm.nih.gov.
[3] "Gids voor vitaminen, mineralen en kruiden, veilig en gezond gebruik van voedingssuplementen" van Reader's Digest, 2001. Op pag. 332-333 staat een overzicht met aanbevolen supplementen bij de ziekte van Parkinson.
[4] "Vitaminen en mineralen, spiegels van de ziel, deel 1", Truus Hartsink en André Schaap, 2000.
[5] "Het groot vitaminenboek", Earl Mindell, 1985..
[6] "Seleen", het Voedingscentrum, www.voedingscentrum.nl.
[7] "Selenium", Natura Foundation, Download als PDF.
[8] "Vitaminen en mineralen, spiegels van de ziel, deel 2", Truus Hartsink en André Schaap, 2000.
[9] "Germanium - super antioxidant", www.fonteine.com/germanium.html.
[10] "Molybdeen: tekort, eigenschappen, voeding en effecten", www.mens-en-gezondheid.infonu.nl.
[11] "Chroom", www.vitaminetekort.be.
[12] "Wat zit er in uw eten", Corinne Gouget, 2006..